03 Mayıs 2021 Pazartesi

İmsak :03:30 - Güneş : 05:10 - Öğle : 12:23 -  İkindi: 16:14 - Akşam:19:26 - Yatsı: 20:59

Ramazan ayı boyunca siz değerli okuyucularımıza her gün bu satırlarda dini mesajlar vermeye devam edeceğiz. Bugünkü konuğumuz Trabzon Vaizi Mehmet Şerif YÜKSEL

İSRAF VE CİMRİLİK

İsraf; herhangi bir konuda aşırı gitmek, doğru ve gerçek olandan sapma, meşru sınırların ötesine geçme, imkânları ve sahip olunan değerleri, gerekli görülen yerler dı­şında veya gereğinden fazla harcamak demektir.[1]

Cimrilik; imkân olduğu halde gerekli harcamayı yapmamak, eli sıkı olmak demektir. Kur’an’da «Bahil», «Şüh», «Katur» «Yed-i Mağlul» gibi kavramlarla ifade edilir.[2]

İslamiyet; harcamada ihtiyacı ölçü almış, gereksiz yerlere yapılan harcamaları yasaklayarak servet ve malın gelire göre değil; cömertlik, hoşgö­rü ve iyiliklerde yarış prensipleri doğ­rultusunda ve temel ihtiyaçlara göre harcanmasına teşvik etmiş ve her konuda olduğu gibi israf ve cimrilik konusunda da aşırıya kaçmadan mal ve hizmet tüketimini makul ve mutedil ölçüler içinde yapılmasını emretmektedir.

Nitekim yüce dinimizin israf konusundaki tutumu, Kur’an-ı Kerim’de şöyle dile getirilmiştir: "..Her biri meyve verdiği zaman meyvelerinden yiyin. Hasat günü de hakkını (zekatını) verin, fakat israf etmeyin! Çünkü O, israf edenleri sevmez”.[3] "Seninle akraba-lığı olana, yok­sula ve yolcuya hakkını ver, ma­lını saçıp savur­ma! Çünkü malla­rını saçıp savuranlar, şeytanla­rın kardeşleri olmuşlardır. Şey­tan ise Rabbine karşı çok nankör-dür."[4] Ayette müsrif insanlar şeytanın kardeşi­ne benzetilerek bu konudaki ilahi hüküm, dikkat çekici bir ifadeyle gözler önüne serilmiştir.

Rasül-i Ekrem Efendimiz de; "Muhakkak Al­lah Teala kuluna verdiği nimetin eserini onun üzerinde görmekten hoşlanır” [5] buyurmak suretiyle kişinin sahip olduğu mali gücü ile mütenasip bir hayat sürmesini teşvik ve tavsiye etmektedir.

Keza aşırılığı ve israfı reddeden İslam, imkân olduğu halde cim­rilik yapmaya da aynı ölçüde karşı çık­maktadır. Nitekim Yüce Allah: "Elle­rini boynuna bağlayıp cimrilik yapma; büsbütün açıp tutum­suz da olma, yoksa pişman bir hal­de oturup kalırsın"[6] "Onlar ki, harcadıkları vakit ne israf ne de cimrilik yapmazlar, ikisi arasında or­ta yolu edinir."[7] Şeklinde israf ve cimrilik arasında dengeli olmayı emretmiştir.

Sonuç olarak; İnsanoğlunun; mal ve mülkün emaneten sahibi ve vekâleten maliki olduğu, rızık ve nimetleri meşru çerçevede kazanmak ve harcamakla mükellef olduğu, Yüce Allah’ın mülkünde israf etmesi veya cimrilik yapmasının doğru olmayacağı, aksine bu iki özellik arasında orta bir yol tutması gerektiği ayet ve hadislerden anlaşılmaktadır. Şu da bir hakikattir ki, tüketimde ve harcamada ölçüyü kaçırmak ya israftır, ya da cimriliktir. İsraf da, cimrilik de Yüce Rabbimizin sevmediği davranışlardır. Bu nedenle yüce dinimiz İslam’da “kötü iki haslet” olarak addedilen bu davranış ve huylardan şiddetle kaçınmak doğru ve isabetli olacaktır. Hidayete tabi olanlara selam olsun!

[1] - (Elmalı’lı Hamdi Yazır, Hak Dini Kur'an Dili, V, 3613)

[2] - (Al-i İmran, 180; Tegâbün, 16; İsra, 29; Ebû Dâvud, Zekât 46, (1698))

[3] - (En'am: 141).

[4] - (İsra, 26-27).

[5] - (Riyazü's-Salihin, Hadis No: 806)

[6] - (İsra, 29)

[7] - (Furkan: 67)