Karadeniz’de yetiştirilen ve alabalıkgiller türünün alt bir türü olan, yurtiçi piyasada Karadeniz Somonu olarak bilinirken yurtdışı pazarlarda ise Türk Somonu olarak ün yapan Gökkuşağı Alabalığı ihracatı her geçen ay artarak 100 milyon $ sınırını aştı.
Ülkemizden Ocak-Eylül dönemini kapsayan yılın ilk 9 ayında 19.733 Ton Karadeniz Somonu ihracatı gerçekleştirilerek 112 Milyon 210 Bin 299 $ döviz girdisi sağlandı. Yılın 9 aylık döneminde gerçekleştirilen ihracatta bir önceki yılın aynı dönemine göre miktarda %197 ve değer bazında da %269 oranında artış yaşanırken, 20 Ülkeye ihracatı gerçekleştirilen Türk Somonu en fazla Rusya tarafından tercih edildi. Rus tüketicisinden lezzet ve kalite olarak büyük beğeni alan Türk Somonu’nun yaklaşık %80’i (15.789 Ton karşılığı 90 Milyon 734.455 $) Rusya Federasyonu’na ihraç edilirken ve bu ihraç ürünlerinin büyük bir kısmı Rize ve Trabzon illerimizde yetiştirilerek işlendi.
Konu hakkında değerlendirmelerde bulunan Doğu Karadeniz İhracatçılar Birliği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ahmet Hamdi GÜRDOĞAN; büyük emek ve araştırmalar sonucu Doğu Karadeniz Bölgemizde Trabzon ve Rize ilimizdeki ihracatçılarımız tarafından denizde kurulan kafeslerde yetiştirilme başarısı gösterilen Türk Somonu/Karadeniz Somonunun büyük bir ihracat başarısı gösterdiğini, ihracatının yüz milyon dolar sınırını aştığını, somon yetiştiriciliğinde yaşanan bürokrasi ve kamu kurumları kaynaklı sorunların çözüme kavuşması halinde ihracatın kısa zaman içinde 1 Milyar Dolar sınırını aşacağını belirtti.
GÜRDOĞAN; şu anda yurtdışından büyük talep alındığını ve mevcut üretimin yani kafes yetiştiriciliğinin talebi karşılayamadığını belirtti. Ülke ve Doğu Karadeniz Bölgesi ihracatına önemli katkı sağlayacak olan Karadeniz Somonu yetiştiriciliğinin arttırılması için çalışmalar yapıldığını ancak, yatırım yapmak isteyen ihracatçının büyük sorunlarla karşılaştığını ifade eden Gürdoğan, kafes kurulumu için izin alma aşamalarında temel fıkralarına konu olan ÇED raporu, yani çevreyi kirletmeyeceğine dair rapor istenmesi prosedürlerinde hiç mi hiç ilgisi olmayan kesimlerden görüş alınmasının ve bu kesimlerin de girişimleri engelleme amacıyla olumsuz görüş vermelerinin ihracatçıyı bıktırma noktasına getirdiğini ifade etti. GÜRDOĞAN “Bir kısım ihracatçımız bu bürokratik engellerden bıktığı için yatırımlarını komşu ülkelere kaydırma kararı almış. Birçok komşu ülkede en fazla 3 iş günü içinde izin alınarak yatırıma başlanması iş inşalarını bu ülkeleri tercihe zorluyor.” şeklinde konuştu.
GÜRDOĞAN; Türk Somonu ihracatı yapılan ülkeler hakkında da bilgi vererek; Türk Somonunun Rus Halkı tarafından beğenilerek tüketilmesi nedeniyle en fazla Rusya Federasyonu’na ihraç edildiğini, en fazla ihracat gerçekleştirilen ikinci ülke olan Vietnam’ın ise ürünü işleyerek suşi haline getirdikten sonra Japonya’ya sevk ettiğini, Vietnam’da su ürünleri işçiliğinin çok gelişmiş ve düşük maliyetli olmasının yanında Japonya ile aralarında bulunan Serbest Ticaret Anlaşması nedeniyle işlenen ürünlerin sıfır gümrükle Japonya’ya ihraç edilebilmesinin de bu durumda etkili olduğuna işaret etti.
GÜRDOĞAN; DKİB olarak geliştirdikleri UR-GE projesi ile sektörde yer alan firmaların ihracatlarının daha üst noktalara ulaştırılması, ürünlerin daha ileri düzeyde işleme faaliyetine tabi tutularak ihraç edilmesi ve yeni pazarlara giriş yapılması amacıyla çalışma yaptıklarına da değinerek, ayrıca yetiştiriciliğin daha da artırılması ve bu aşamalarda yaşanan sorunlarında çözüme kavuşturulması yanında sektörde ileri derecede ve katma değerli ürün işlemesinin ve yavru balık üretiminin yapılacağı bir Su Ürünleri Organize Sanayi Bölgesinin Trabzon’da kurulması konusunda çaba sarf edeceklerini belirtti.
